زندگی در لحظه از نگاه خیام نیشابوری

گویند : بهشت و حور عین خواهد بود

وآنجا می ناب و انگبین خواهد بود

گر ما می و معشوقه گزیدیم چه باک ؟

آخر نه به عاقبت همین خواهد بود ؟

 

این رباعی زیبا در واقع نوعی طنز فلسفی و عرفانی دارد . شاعر ( که به سبک خیام نزدیک است ) با زبان پرسش و چالش ،  وعده‌ های بهشتی را ــ حورالعین ، شراب ناب ، و انگبین ــ در برابر لذت‌ های دنیوی قرار می‌ دهد

نکته‌ های کلیدی در معنا :

• بهشت و وعده‌ها : در باور دینی ، بهشت جایگاه لذت‌ های پاک و جاودانه است ؛ حورالعین ، شراب ناب ، و عسل از نماد های آن‌ اند
• لذت‌های زمینی : شاعر می‌ گوید اگر ما همین‌جا شراب و معشوقه را برگزینیم ، چه باکی است ؟ چون در نهایت همان چیز ها در بهشت وعده داده شده
• طنز و نقد : این نگاه ، نوعی نقد به فاصله میان وعده‌های اخروی و محدودیت‌های دنیوی است. شاعر با جسارت می‌پرسد: چرا باید از لذت‌های اکنون چشم بپوشیم وقتی سرانجام همان‌ها در آخرت وعده داده شده ؟
• روح خیامی : این رباعی بسیار به اندیشه‌های خیام نزدیک است ؛  جایی که او بارها به تضاد میان لذت‌ های زودگذر دنیا و وعده‌ های آینده پرداخته و انسان را به بهره‌ بردن از اکنون دعوت کرده است

برداشت فلسفی :

این شعر در واقع دعوتی است به زندگی در لحظه و پرسش از ارزش تعویق لذت‌ها . شاعر با زبان طنز ، جدی‌ترین پرسش را مطرح می‌ کند : آیا بهتر نیست به جای انتظار برای بهشت ، همین‌جا بهشت خود را بسازیم؟

 

جنبه	وعده‌های بهشت	لذت‌های دنیا	نگاه شاعر
شراب	می ناب، پاک و جاودانه	شراب زمینی، زودگذر	هر دو یکی، پس چرا محروم شویم؟
معشوق	حورالعین	معشوق زمینی	تفاوتی نیست، پس انتخاب دنیوی هم رواست
شیرینی	انگبین	شیرینی‌های زمینی	نماد لذت، در هر دو جهان مشترک
نتیجه	لذت‌های اخروی	لذت‌های اکنون	شاعر می‌گوید: بهشت را همین‌جا بجوییم